بیماری ویروسی سیاه شدن سلول ملکه BQCV
حداقل ۱۸ تیپ و گونه ویروس به عنوان عوامل بیماریزا در زنبورهای بالغ و نوزادان زنبورعسل گزارش شده است. خسارات وارده توسط ویروس ها به جمعیت های زنبورعسل بر اساس نوع و سوش ویروس های مداخله گر، قوی بودن جنعیت ها، شرایط آب و هوایی و دسترسی زنبورها به منابع غذایی متفاوت است. جلد کیتینی و پوشش روده زنبورعسل اغلب به عنوان یک سد حفاظتی در برابر ویروس ها مطرح می شود. به همین خاطر ایجاد منافذ توسط کنه واروا باعث تسهیل در انتقال ویروس ها می شود.
بطور کلی درمان عفونت های ویروسی با مواد شیمیایی مشکل تر از درمان عفونت های باکتریایی است، چون ویروس جزیی از سلول مورد تهاجم می شود و از بین بردن یا توقف فعالیت آن بدون آسیب رساندن به میزبان مشکل است.
ویروس سیاه شدن سلول ملکه بیشتر در مراکز تجاری پرورش ملکه بروز می کند و منجر به مرگ ملکه ها داخل سلول می شود.
شیوع این ویروس ارتباط تنگاتنگی با شیوم عامل نوزما آپیس دارد.
این ویروس عمدتا توسط عامل نوزما آپیس در کلنی زنبورعسل منتشر شده و تغذیه لاروهای آلوده توسط زنبورهای پرستار نیز به گسترش عامل داخل کلنی کمک می کند.
غارت، باخت رفتن زنبورعسل، تجهیزات آلوده پرورش ملکه و زنبورعسل، منابع آبی آلوده، گرده و عسل آلوده، مواردی هستند که منجر به انتقال افقی( انتقال بین کلنی ها) می شوند.
در این بیماری رنگ لارو ملکه داخل سلول تغییر کرده به قهوه ای تیره و در نهایت رنگ شفیره داخل سلول سیاه می شود و شفیره به پشت برگشته و تلف می شود. گزارشاتی مبنی بر آلودگی نوزادان کارگر و نر نیز با این ویروس وجود دارد.
کنترل و درمان: تا کنون داروی شیمیایی خاصی برای درمان این ویروس معرفی نشده است. اگر چه در برخی موارد درمان با فوماژلین و اکسی تتراسایکلین گزارش شده است.
بهترین راه کنترل این ویروس پیشگیری با روش های مدیریتی و مزرعه ای است. این روش ها شامل :
قوی نگه داشتن کلنی
تعویض ملکه و استفاده از ملکه های اصلاح شده برای رفتار بهداشتی بالا
ضد عفونی تجهیزات زنبورداری، مخصوصا تجهیزات پرورش ملکه مثل ادوات پیوند و سلول های ملکه
تامین منابع آبی تمییز برای زنبورعسل
تغذیه مناسب کلنی در طول سال
تعویض منظم قاب های کهنه و سیاه
استقرار کلنی در فصول سرد و مرطوب در مکانهایی که حداکثر بهره را از نور خورشید ببرند
کنترل کنه واروا و نوزما در کلنی ها
منبع : کتاب بیماریها و آفات زنبورعسل خانم دکتر نبیان
