روش‌های تولید ملکه در صنعت زنبورداری
علاوه بر شرایط طبیعی تولید ملکه در کلنی‌های زنبورعسل گاهی زنبورداران در شرایط کنترل شده به تولید ملکه می‌پردازند و در واقع شرایط تولید ملکه را به طور مصنوعی در کندوها ایجاد می‌کنند.
از شیوه تولید ملکه در شرایط کنترل‌شده گاهی برای تولید ملکه به تعداد کم و گاهی نیز برای تولید ملکه به تعداد زیاد استفاده می‌کنند.
تولید ملکه در شرایط کنترل شده به تعداد کم :
از این روش معمولا در زنبورستان‌هایی استفاده می‌شود که به تولید ملکه در سطح محدود و برای تامین همان زنبورستان نیاز دارند.
در این روش، معمولا کلنی‌های برتر زنبورستان از نظر ویژگی‌های تولیدی و رفتاری انتخاب می‌شوند و ملکه این کلنی‌ها در قفس حبس ملکه به کندوی دیگر منتقل می‌شود. معمولا پس از چند روز شاخون‌های طبیعی در این کندو به وجود می‌آید که می‌توان این شاخون‌ها را جدا کرد و به کندوهای مورد نظر انتقال داد تا ملکه جدید در آنها تولید شود، یا می‌توان قاب حاوی سلول‌های ملکه را به کندوهای مورد نظر انتقال داد تا با استفاده از این شاخون‌ها ملکه جدید در آنها به وجود بیایند.
در روش دیگر تولید ملکه به تعداد کم، ابتدا کلنی‌هایی را که لازم است ملکه آنها عوض شود مشخص می‌کنیم. در مرحله اول ملکه آنها را از کندو خارج و آنها را یتیم می‌کنیم و همه قاب های حاوی تخم و لاروهای آنها را نیز از کندو خارج می‌کنیم. سپس یک قاب حاوی لاروهای جوان را از کندوهای برتر زنبورستان به این کندو منتقل می‌نماییم تا از لارو آنها ملکه جدید را تولید کنند.
از روش گروسکا نیز برای تولید ملکه به تعداد کم استفاده می‌کنند. در این روش قابی با موم زرد روشن در کلنی‌های برتر قرار می‌دهند و پس از سه روز آنها را به کلنی شروع‌کننده منتقل می‌کنند.
پس از دو روز، قاب مذکور باید کنترل شود و شاخون‌های تولید شده با ناخن علامت‌گذاری شوند و در بازدید هفته بعد شاخون‌های بدون علامت که با لاروهای مسن تر به وجود آمده‌اند، حذف گردند. نه تا یازده روز پس از معرفی قاب به کلنی شروع‌کننده، سلول‌های ملکه را با دقت می‌برند و به کلنی‌های مورد نظر معرفی می‌کنند. معمولا دو تا سه روز بعد ملکه‌ها ظاهر می‌شوند و مراحل جفت‌گیری و تخمریزی را طی می‌کنند.
لازم به ذکر است که به کارگیری برخی از روش‌های تولید ملکه بدون پیوند لارو با بهره‌گیری از وسایل و امکانات خاص می‌تواند در مقیاس وسیع تولید ملکه، نتایج مطلوب داشه باشد، ولی این روش با مشخصات ذکر شده از روش‌های تولید ملکه به تعداد کم به شمار می‌آید.
در روش تولید ملکه به تعداد کم گذشته از تولید ملکه در سطح محدود زمان تولید ملکه نیز طولانی‌تر است و از لحاظ نژادی نیز به دلیل کنترل محدودتر در انتخاب کلنی‌های پدری، کیفیت ملکه‌های تولید شده از سطح مطلوب برخوردار نخواهند بود.
منبع : پرورش ملکه زنبور عسل ( دکتر غلامحسین طهماسبی )