آماده کردن کندو ها برای خواب زمستانی و تعویض ملکه

جمع کردن قاب های اضافی : 
کليه قاب های که زنبورها اشغال کرده اند را قشنگ به هم چسبانده و زنبور را به حالت فشرده درمياوريم وقابهای که زنبور درآن اشغال نکرده است را جمع کرده وقسمت فضای خالی کندو را توسط يک کارتن يا تخته سوا ميکنيم و آن فضای خالی را توسط قاب های کندو پر مينماييم ودر کندو را ميبنديم.

هواگيری مناسب درکندو  : 
زنبور عسل را رطوبت از بين ميبرد؛ سرما زنبور عسل را از بين نميبرد؛ برای اينکه هوای داخل کندو تعبيه شود
درزمستان، بالای ملافه يک سوراخ به اندازه سه سانتی متربرروی ملافه انجام ميدهيم تا هوای آلوده ورطوبت ازکندو خارج شود.

تعویض ملکه و ادغام برای زمستان گذران ی : 
نوع عملیاتی که برای آماده کردن کلنی ها برای زمستان گذرانی لازم است, بستگی به شرایط آب و هوای مناطق مختلف دارد. در مناطق گرم این عملیات حداقل, در مناطق معتدله کمی بیشتر ولی در نواحی سرد زندگی کلنی های زمستان گذران بستگی به عملیات آماده سازی دارد. آماده سازی برای زمستان گذرانی باید بلافاصله بعد از برداشت عسل آغاز شود.

عده ای عقیده دارند که تعویض ملکه باید اولین اقدام باشد تا کلنی برای بهار آینده آماده گردد. درباره این که یک ملکه را تا چه حدی می توان نگهداری نمود, عقاید متفاوتی وجود دارد. با وجود این که یک ملکه می تواند ۸ – ۷ سال قدرت تخمریزی خود را حفظ کند, بعضی زنبورداران هر ساله ملکه کندوهای خود را عوض می کنند. بعضی ملکه عده ای از کلنی های خود را در پاییز و ملکه عده دیگر را در بهار سال بعد تعویض می کنند. شاید بدترین روش ها این باشد که کلنی های خودشان تعویض ملکه کنند و ملکه ها مارک دار نباشند.

در جاهایی که میزان نوش و گرده فراوان است و کلنی از نظر جمعیت توسعه سریعی دارد ملکه عمرش کوتاهتر است. ملکه جوان در پاییز با سرعت بیشتری تخمگذاری می کند و تعداد زیاد زنبورهای پاییزه بوجود می آورد. به علاوه قیمت خرید آنها در پاییز از بهار ارزان تر است. اگرچه پیدا کردن ملکه پیر در کلنی پرجمعیت کارآسانی نیست, به علاوه ممکن است ملکه به وسیله کارگران کشته شود و کلنی در زمستان از بین برود و اما اینها برای رد مزایای تعویض ملکه در پاییز دلایل مهمی نیستند.

تعویض ملکه با استفاده از استقرار سلول ملکه, به عنوان یک روش ساده و کم زحمت در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به جای این که کلنی را برای پیدا کردن و حذف ملکه پیر در پاییز جستجو کنند و پس از آن به آرامی ملکه جوان را در آن رها نمایند, یک سلول حاوی ملکه در کندو نصب می کنند این عمل باعث می شود که ملکه سابق به طور اتوماتیک حذف شود.

ملکه جدید به محض خروج از سلول, ملکه قبلی کندو را می کشد و جای آن را می گیرد. بعضی ها که این روش را به کار برده اند, چندان راضی نیستند. زیرا بسیاری از ملکه ها داخل سلول ها, می میرند و ملکه هایی که موفق به خروج از سلول خود می شوند, نمی توانند ملکه قبلی را از بین ببرند. مانند تمام روش های جدید, در این روش هم مسائل ناشناخته زیاد است.
 
بازديد كندوها براي زمستان گذراني زنبورعسل : 
بازديد كندوها براي اماده كردن كلنيها براي زمستان گذراني به شرايط اب و هوايي مناطق مختلف بستگي دارد.اماده سازي كلني ها براي زمستان گذراني بايد بلافاصله بعد از برداشت عسل در اواخر تابستان يا اوايل پاييز اغاز شود.در اين بازديد بايد سه عامل مورد توجه قرار گيرد.
اول » وجود ملكه جوان و شايسته در كندوو وضعيت تخمگذاري ان
دوم » وضعيت جمعيت كندو
سوم » وضعيت ذخيره زمستاني كندو

درصورتي كه كندويي داراي ملكه پير و از كار افتاده بوده و يا كندويي بدون ملكه باشد در صورتي كه زنبوردار ملكه جوان تخمگذار در اختيار داشته باشد بايد ملكه پير را حذف كرده و ملكه جوان را به ان كندو معرفي كند.و در صورت نداشتن ملكه جوان چنين كندويي را در ليست كندوهاي ادغامي قرار دهد.در مورد وضعيت جمعيت كندو هر گاه كندويي در اواخر تابستان كمتر از چهار قاب جمعيت داشته باشد چنين كندويي را بايد ادغام كرد.با توجه به ذخيره زمستاني نحوه تغذيه بايد طوري باشد كه هر كندو براي يك قاب جمعيت حداقل دو كيلو عسل در اختيار داشته باشد.به عبارت ديگر يك كندوي ده قاب جمعيت بايد حدود 20كيلو عسل جهت زمستان گذراني داشته باشد.

تعيين مقدار ذخيره زمستاني لازم براي هر كندو و مقدار غذايي كه بايد به كندو داده شود : 
مقدار عسلي را كه روزانه يك زنبورعسل در زمستان مصرف مي كند تقريبا 01/0 گرم بايد در نظر گرفت.بنابر اين مصرف روزانه يك كندوي 10-8 قاب جمعيت در زمستان كه تقريبا بين 12000 تا 15000 عدد زنبور دارد حدود 120تا 140 گرم عسل در روز است.دليل اين مصرف كم اينست كه در هواي سرد زمستان وقتي كه هوا كمتر از 8 درجه بالاي صفر باشد زنبورها تمام وقت به صورت گلوله دور هم جمع مي شوند و گرمايي را كه بدنشان با خوردن عسل توليد ميكند داخل ان گلوله حبس مي كنند و در نتيجه مصرف عسل كم مي شود.اما با فرا رسيدن اواخر زمستان و شروع فصل تخمگذاري ملكه مصرف عسل زياد مي شود.

امروزه جمعيتهاي قوي زمستاني به جمعيتهايي گفته مي شود كه در اواسط تا اواخر پاييز علاوه بر 10قاب كندو حداقل تعدادي از قابهاي طبقه را نيز پر كند و اكثر كندوهاي زنبورداران موفق زمستان را به صورت دو طبقه سپري مي كنند. مقدار ذخيره زمستاني بايد متناسب جمعيت كندو باشد.براي هر قاب زنبور مقدار5/1 كيلو ذخيره زمستاني توصيه مي شود.بنابر اين كندويي كه داراي 10 قاب جمعيت است ذخيره غذايي لازم براي زمستان گذراني آن 15 كيلو عسل مي باشد.اگر كندويي احتياج به 12كيلو ذخيره زمستاني داشته باشد در مهرماه يا ابان ماه داخل ان 8كيلو عسل موجود باشد به چنين كندويي بايد 4كيلو شكر كه معادل 6ليتر شربت مي باشد نيز رسانيد تا موجودي ان به 12كيلو برسد.چون شربت غليظ پاييزه بايد دو قسمت شكر و يك قسمت اب باشد.

مقدار عسلي را كه يك كندوي داراي 8 قاب جمعيت به طور متوسط تا باز شدن شكوفه هاي بهاري مصرف مي كند به قرار زير است:در ماههاي مهر و ابان و اذر و دي،ماهي 500گرم،در بهمن ماه به علت شروع تخمگذاري يك كيلو گرم،در اسفند ماه دو كيلوگرم و در فروردين ماه پنج كيلوگرم خواهد بود كه جمعا ده كيلوگرم عسل را شامل مي شود.

نحوه زمستان گذراني زنبورهاي عسل داخل كندو  : 
در هنگام زمستان كه درجه حرارت محيط پايين است زنبورها به صورت توده در  امده و دماي وسط توده زنبور كه ملكه در انها قرار ميگيرد در حدود 35 درجه سانتيگراد ثابت نگه داشته ميشود.اين امر به خاطر فعاليت ماهيچه اي بدن زنبورها در سطح خارجي توده است كه گرما را به طرف داخل توده مي فرستند و بدن انها به صورت عايقي مانع خارج شدن گرما از وسط  توده مي گردد.

براي انجام اين فعاليت زنبورهاي سطح خارجي توده مرتبا با زنبورهاي داخل توده تعويض جا مي كنند و با خوردن عسل و انجام حركات ماهيچه اي قادر به توليد گرما مي باشند.در هنگام زمستان زنبورها ابتدا در قسمت پايين كندو و نزديك سوراخ پرواز متمركز مي شوند ولي به تدريج با پيشرفت زمستان به طرف عقب و بالا نقل مكان مي كنند.در صورتي كه كندو دو طبقه باشد به تدريج و در پايان زمستان توده زنبور به طبقه فوقاني و قسمت عقب ان منتقل مي گردد.
در مواقعي كه هوا خيلي سرد باشد زنبورهاي سطح خارجي توده زمستاني سر و قفسه سينه خود را به داخل توده فرو برده و فقط شكمشان در سطح توده واقع مي شود.ولي با گرم شدن هوا مجددا توده از هم باز شده و فضاي بيشتري را اشغال مي كنند و با اين عمل درجه حرارت داخل كندو را تنظيم مي كنند.