اهمیت گرده گل در تغذیه زنبورعسل
زنبورعسل برای زنده ماندن، رشد و تولید مثل به کربوهیدارت، پروتئین، چربی، موادمعدنی، ویتامین‌ها و آب احتیاج دارد. شهد و عسلک مواد اصلی تأمین‌کننده کربوهیدارت برای زنبورعسل هستند و زنبورعسل سایر مایحتاج ضروری خود را به غیر از آب از گرده گلها تأمین می‌کند.
زنبورعسل از گرده گلها بیشتر جهت تأمین مواد مورد نیاز برای ساختن عناصر ساختمانی، ماهیچه‌ها، غدد و سایر بافتها استفاده می‌کنند. یک زنبور تازه متولد شده ۱۳ درصد و یک زنبور ۵ روزه ۱۵/۵ درصد وزن بدنش (به صورت تر) را مواد پروتئینی تشکیل می‌دهد. در فعالیتهای یک کلنی معمولی، دانه‌های گرده دو کار انجام می‌دهند.
یکی اینکه کارگران آنها را بعنوان منابع پروتئینی، ویتامین، چربی و مواد معدنی مصرف می‌کنند تا غده های تأمین کننده ژله رویال (غذای نوزادان) به طور عادی رشد کند. این ماده محتوی مقدار زیادیپروتئین است و برای تغذیه لاروهای جوان و ملکه به کار می‌رود و دیگر اینکه گرده بعنوان منبع پروتئینی مستقیماً برای تغذیه لاروهای مسن تر و زنبوران نر مصرف می‌شود. زنبوران نر از گرده گل مستقیماً تغذیه ننموده بلکه مخلوطی از ترشح غدد شیری، عسل ودانه گرده به آنها خورانده می‌شود.
غذای اصلی ملکه ترشحات غدد شیری است که در تمام طول عمرش آن تغذیه می‌کند. یک زنبورعسل در مدت زندگی خود بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم گرده مصرف می‌کند. در این دوره تغییرات داخلی نیز در بدن زنبورعسل رخ می‌دهد. مقدار پروتئین در بدن زنبوران کارگر در این دوره به ۶۰ تا ۷۰ درصد و در نرها به حدود ۴۰ درصد می‌رسد.
دانه گرده در تغذیه زنبورعسل بعنوان تنها منبع پروتئینی برای پرورش لاروها حائزاهمیت است. بین سالهای ۱۹۳۵ تا ۱۹۴۲ محققین دریافتند که مقدار ۲/۳ میلی‌گرم برای رشد یک زنبورعسل ضروری می‌باشد که این مقدار ازت می‌تواند از ۱۰۰ میلی‌گرم نان زنبوربه دست آید. یک کلنی سالیانه در حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم گرده مصرف می‌کند و حتی مصرف آن به مقدار ۵۰ کیلوگرم در سال نیز گزارش شده است.
گرده جمع‌آوری شده به وسیلۀ تله گرده از یک کلنی می‌تواند برای تغذیه حدود ۵۰ کلنی به صورت مکمل گرده کافی باشد. گرچه دانه‌های گرده به صورت تازه نیز مصرف می‌شوند ولی مقدار زیادی از آنها درداخل سلولها همراه با مقدار کمی عسل و ترشحات فشرده شده و نوعی تخمیر اسید لاکتیک در آنها صورت می‌گیرد که این فرآورده تخمیر شده را نان زنبور (Bee bread) می‌گویند.
به طور کلی ملاک ارزشیابی پروتئین گرده ( ارزش کیفی ) عبارت است از :
(Hypopharygeal) رشد غدد مادون حلقی
(Food consumprion) مقدار گرده مصرفی
(Weight increase) افزایش وزن زنبور
(Longevity) طول عمر زنبور
(Fat body development) افزایش بافت چربی بدن
(Nitrogen exclusion by bees)ازت دفعی زنبور
(Haemolymph spectrum) نوع ترکیب همولنف
خاصیت جلب کنندگی گرده :
برای جلب زنبورها به گرده گلها فاصله کلنی آنها از گل و نیز علاقۀ زنبورهای آن کلنی به بعضی از گلها مؤثر است . عامل جلب‌کنندگی گرده گلها، عطر آنها می‌باشد به طوریکه از هرمنبع پروتئینی دیگر قدرت جلب‌کنندگی بیشتری دارند.فیتوسترولها اولین جلب کننده های شناخته شده در گرده می‌باشند. امروزه محققین دریافته اند که زنبورها به سمت غذاهایی می‌روند که دارای گرده گل و یا انواع عصاره‌های گرده و روغن‌های ضروری گیاهانی مانند آنیون، بابوبه و رازیانه باشند.
منبع : زنبورعسل و پرورش آن (شهرستانی، نعمت الله)