روش های خالص سازی موم
برای جدا کردن عسل از موم از درپوشهای مومی عسل که مخلوطی از مومهای تازه ترشح شده و عسل میباشد، میتوان به روشهای مختلف اقدام نمود.
از جمله استفاده از موم ذوبکن ارتعاشی، پرس مخصوص و استفاده از موم ذوبکن مخصوص میباشد. گاهی از موم ذوبکن بخاری نیز استفاده میشود، استفاده از موم ذوبکنهای خورشیدی نیز امکانپذیر میباشد. جدا کردن موم از شانهای کهنه نسبتا مشکلتر بوده و روشهای مختلفی برای این کار وجود دارد.
روش ذوب کردن و صاف کردن:
شانها را در یک تانک یا دیگ بزرگ دو جداره حاوی آب داغ ذوب کرده و سپس محلول را از یک صافی فلزی سوراخ ریز (قطر سوراخ ها حدود ۳ میلیمتر باشد) عبور میدهند و در قالبهای مورد نظر میریزند تا منجمد گردد.
ذوب کردن در آب داغ:
• شانهای کهنه را بدون آنکه از قابها جدا کنند در یک بدنه کندو قرار داده و در زیر و بالای آن شبکه توری سوراخ ریز کوبیده و در یک تانک یا دیگ بزرگ حاوی آب داغ نزدیک به جوش فرو میبرند. در این حالت موم ذوب شده و در سطح اب قرار میگیرد، پس از سرد شدن موم به صورت قرص بزرگی قابل استحصال است.
• در روش دیگر تکههای موم و شان های قدیمی را در یک گونی یا کنفی سوراخ ریز ریخته و دهانه آن را محکم میبندند، سپس این گونی را در یک تانک یا دیگ آب جوش فرو برده و گهگاه آن را به وسیله چوب یا پاروئی دسته بلند در داخل آب داغ بهم میزنند، موم ذوب شده به تدریج در سطح آب جمع شده و پس از سرد شدن منجمد میگردد.
• استفاده از موم ذوبکن خورشیدی نیز برای صاف و خالص سازی شانهای سیاه و قدیمی مفید میباشد.
ی در روشهای گفته شده قسمت عمده موم از شان جدا شده ولی در ناخالصیهای باقیمانده هنوز مقداری موم وجود دارد که میتوان به روش های دیگر آن را جدا نموده، به کارگیری حرارت و فشار در جدا کردن موم از شان راندمان کار را فوقالعاده افزایش میدهد.
• دستگاههای پرس موم برای ذوب کردن موم که در این دستگاه از بخار آب داغ استفاده میشود، برای این کار آب داغ را در زیر مخزن آب دستگاه پرس وراد شده و آن را داغ و مو را ذوب میکنند و در اثر اعمال فشار، موم ذوب شده در سطح آب شناور میگردد و می توان آن را در ظروف قالب ریخته و منجمد نمود.
• در کارخانههای بزرگ برای جدا کردن موم از شان از دستگاههای سانتریفوژ مخصوص استفاده میشود که معمولا شان را در داخل آنها به وسیله حرارت ذوب و سپس با استفاده از نیروی چرخشی و گریز از مرکزآنها را جدا میکنند.
نکاتی که هنگام عملیات باید رعایت نمود:
• ظروف نگهداری، ذوب، تصفیه و قالببندی موم باید از جنس آلومینیوم، روی و آهن سفید یا گالوانیزه باشد و هرگز از ظروف فولادی آهنی یا چدنی استفاده نشود.
• هرگز موم را مستقیما حرارت ندهید زیرا حرارت مستقیم به آن لطمه میزند.
• حتیالامکان موم دو بار ذوب شود تا کاملا دوداغه شود و خالص گردد. عرضه چنین مومی جهت تعویض با ورق موم آجدار مناسب میباشد.
• موم هرچه بیشتر به حالت ذوب (۶۱ تا ۶۵ درجه) بماند بهتر است (حداکثر دو ساعت)
• دقت شود مومها قبل از آغاز عملیات کاملا شسته و عسل از لابه لای آنها خارج شود
• موم هیچگاه به حالت جوش در نیاید زیرا باعث تغییر کیفیت آن میگردد.
• ته ظروف قالببندی موم با صابون یا مخلوط آب و عسل آغشته شود تا موم به ظروف نچسبد.
و چون بعضی از ناخالصیها در ته قالبهای موم قرار میگیرد باید با کاردک ته قالبها را تراشیده و از این ناخالصی پاک نمود.