بررسی انواع آنتی بیوتیک ها و روش های اندازه گیری آنها در عسل

عسل به عنوان یک منبع خوب تغذیه ای حاوی ترکیبات مفیدی از قبیل قند ، آنزیم ها ،املاح معدنی و ویتامین ها می باشد که علاوه بر این ترکیبات مغذی حاوی دیگر ترکیبات قابل اندازه گیری است که اثرات منفی بر روی مصرف کننده خواهد داشت. از این میان می توان به باقیمانده آنتی بیوتیک ها و سموم اشاره نمود. تعداد زیادی عوامل باکتریایی که باعث بیماری در زنبور عسل شده وجود دارد که برای کنترل این بیماری ها از آنتی بیوتیک های مختلفی از قبیل سولفونامیدها ، جنتومایسین ، آزیترومایسین ، پنی سیلین ،تتراسایکلین و استرپتومایسین و ... استفاده می شود.

تقریبا نیمه عمر باقیمانده همه آنتی بیوتیک ها نسبتا بالا است و این عامل اثرات مضری بر روی مصرف کننده خواهد داشت و در حال حاضر وجود آنتی بیوتیک ها در عسل مشکل بسیار حادی را برای تجارت عسل ایجاد کرده است. در این تحقیق به بررسی روش های مختلف اندازه گیری این آنتی بیوتیک ها پرداخته شده است.

عَسَل که آن را به فارسی اَنگَبین (همچنین انگُبین» و « « اَنگُوین» )گویند، مایعی شیرین و گران رو است که زنبورعسل از شهد گل تولید می کند.عسل به طور کلی یک ترکیب محلول در آب بسیار غلیظ قندی است. مهمترین قندهای عسل فروکتوز، گلوکز و ساکاروز هستند. در مجموع یک کیلوگرم عسل 3250 کالری حرارت و انرژی دارد. عسل به لحاظ داشتن برخی مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا بالاترین مرتبه را در میان غذاها دارد، از این دسته توان به مواد  آمیالز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز اشاره کرد.

تعدادی از ویتامین های اصلی هم در عسل وجود دارند، اما مقدار آنها قابل توجه نیست. میزان املاح معدنی در انواع مختلف عسل متفاوت است و عسل های تیره املاح معدنی بیشتری دارند که مهم ترین آنها کلسیم، پتاسیم، سدیم، منگنز، آهن، مس، فسفر، منیزیم و گوگرد است. عسل دارای انواع پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی مثل اسید فرمیک و مشتقات کلروفیل و مقداری آنزیم و رایحه های معطر است.

بسیاری از پژوهشگران تأکید دارند که عسل حاوی عوامل قوی ضدمیکروب و نیز حاوی هورمون های نباتی و هورمون هایی از مشتقات استروژن است. در کنار ویژگی های خوب عسل امروزه در عسل ترکیباتی قابل اندازه گیری است که اثرات منفی بر روی مصرف کننده خواهد داشت از این میان می توان به باقیمانده آنتی بیوتیک ها و سموم اشاره نمود .

تعداد زیادی عوامل باکتریایی که باعث بیماری در زنبور عسل شده وجود دارد که برای کنترل این بیماری ها از آنتی بیوتیک های مختلفی از قبیل سولفونامیدها ، جنتومایسین ،آزیترومایسین ، پنی سیلین ،تتراسایکلین و استرپتومایسین و ... استفاده می شود. تقریبا نیمه عمر باقیمانده همه آنتی بیوتیک ها نسبتا بالا است و این عامل اثرات مضری بر روی مصرف کننده خواهد داشت و در حال حاضر وجود آنتی بیوتیک ها در عسل مشکل بسیار حادی را برای تجارت عسل ایجاد کرده است.باقی مانده های آنتی بیوتیکی به علت مصرف آنتی بیوتیک ها بر علیه بیماریهای لوک آمریکائی و لوک اروپائی بوجود می آیند.

در اروپا مصرف آنتی بیوتیک ها مجاز نیستند. در حالی که در کشورهای زیادی به میزان فراوان استفاده می شوند. در نتیجه درتعداد زیادی از کشورهای اتحادیه اروپا میزان حداکثر باقی مانده مجاز آن ها مشخص نشده است، که بدین معنی است که اجازه مصرف به عسل های واجد باقی مانده آنتی بیوتیک ها داده نمی شود. با این حال تعدادی از کشورهای اروپائی از جمله سوئیس، انگلیس و بلژیک محدوده هائی را تعیین نموده اند که در حد 0/1 تا 0/5 میلی گرم در کیلوگرم برای هر گروه آنتی بیوتیک است.

در حال حاضر در ایران از انواع آنتی بیوتیک ها در کلنی های زنبورعسل استفاده می شود که تنها در موارد بسیار نادری بر مبنای تشخیص بیماریهای باکتریائی کلنی ها صورت می گیرد و اکثر زنبورداران بدون رعایت اصول بهداشت فراورده های زنبورعسل اقدام به مصرف آنتی بیوتیک ها در فصل تولید عسل نموده و با اینکار میزان باقی مانده مواد شیمیائی در عسل و سایر فراورده کلنی ها را افزایش می دهند. بطوریکه در یک بررسی (طرح تحقیقاتی) انجام گرفته است مشخص شده که بیش از 60 درصد زنبورداران مناطق مختلف ایران از انواع آنتی بیوتیک ها بویژه اکسی تتراسیکلین استفاده می کنند.

علاوه بر باقی مانده آنتی بیوتیک ها در عسل امکان باقی مانده آن ها در ژله رویال هم وجود دارد. بطوریکه باقی مانده کلرامفنیکل در ژله رویال تولید شده از کشور چین مشاهده شده است.میزان باقی مانده آنتی بیوتیک ها در عسل و ژله رویال با توجه به میزان باقی مانده این مواد در سایر مواد غذائی با منشاء دامی در حد سمی و مشکل ساز نیستند. ولی گاهی میزان آن ها در حد غیر مجاز و خطرساز است. استفاده از آنتی بیوتیک ها برای کنترل بیماری لوک آمریکائی ضروری نیست و منجر به کنترل این بیماری نخواهد شد. لذا بدون استفاده از آنتی بیوتیک ها هم این بیماری با موفقیت کنترل شده است، بطوریکه تجارب کشورهای اتحادیه اروپا و نیوزلند نشان می دهد که کنترل دراز مدت بیماری لوک آمریکائی بدون استفاده از دارو هم صورت می گیرد

با توجه به اینکه زنبورداران کشوراز انواع آنتی بیوتیک ها بخصوص انواع تتراسیکلین استفاده می کنند ضروری است میزان انواع آنتی بیوتیک ها در عسل های تولیدی کشور مورد بررسی قرار گرفته و حدود قابل قبولی برای آن ها بر اساس نتایج حاصل از این بررسی و حدود مجاز سایر کشورها در نظر گرفته شود .بررسی حاضر در سال 1394 در دومین کنفرانس بین المللی و سومین همایش ملی کاربرد فناوری های نوین در علوم مهندسی منتشر شده است.

برای مشاهده کامل مقاله اینجا کلیک کنید.