آنچه باید در مورد موم عسل بدانیم

یکی از تولیدات زنبور عسل که همه ما با آن آشنا هستیم موم است. موم همواره به عنوان یکی از فراورده های تولید شده توسط زنبور شناخته می شود. البته همیشه هم اینطور نیست که موم ها به طور کامل توسط زنبور ساخته شوند. در بسیاری از مواقع موهای مصنوعی جای موم طبیعی را می گیرند و در نتیجه بسیاری از عسل هایی که با موم عرضه می شوند ممکن است خاصیت لازم را نداشته باشند.

شاید به همین علت باشد که نمی توانیم همیشه عسل با موم را به عنوان یک ماده صد در صد طبیعی که برای خوردن مورد استفاده قرار گیرد، بشناسیم. بسیاری از تحقیقات نشان می دهد که موم زنبور عسل بهتر است به صورت های دیگری مورد مصرف قرار گیرد و از خوردن آن تا جای ممکن پرهیز شود.

اینکه چرا موم تولید می شود را باید در زندگی زنبور عسل جستجو کنیم. در واقع موم زنبور عسل قسمتهایی از کندو است که در آن ذخیره سازی و همچنین تولد لاروهای زنبور عسل انجام می شود. زنبورها پس از اینکه از شهد گل ها عسل تولید کردند، شهدها را در خانه های شش ضلعی مومی جایگذاری کرده و در آن را می بندد. به همین علت نقش موم برای زندگی زنبور عسل یک نقش کاربردی است.

در واقع کندو با استفاده از موم ساخته می شود. البته کندوهای پیش ساخته شده توسط دست انسان اصولاً چوبی یا با استفاده از مواد دیگر هستند و موم، تقسیم بندی درون دیواره اصلی کندو را شامل می شود. با این حال اگر نگاهی به کندوهای طبیعی که بر روی درخت یا صخره ها ایجاد می شود بیندازیم، مشاهده می کنیم که دیواره خارجی کندو نیز از موم تشکیل شده است. در نتیجه برای اینکه زنبور عسل بتواند به زندگی خود ادامه دهد باید از موم استفاده کند. اما آیا موم به همین اندازه در زندگی انسان ها نیز اثرگذار است؟ آیا انسان نیز می تواند از موم در زندگی خود استفاده کند؟ این ها سوالات ابتدایی در مورد موم است که به استفاده بهتر از آن کمک خواهد کرد

آیا تولید موم برای زنبور کار ساده ای است؟
برخی گمان می کنند که تولید موم کار ساده ای برای زنبور عسل است. این در حالی است که درست کردن موم توسط زنبور عسل کار بسیار سختی به شمار می رود. زنبور برای درست کردن موم چندین برابر تولید عسل زمان و انرژی مصرف می کند. تحقیقات نشان می دهد که برای درست کردن ۵۰۰ گرم موم، زنبور عسل باید در مجموع ۲۵۰ کیلومتر پرواز کرده و بیش از 2 کیلو عسل مصرف کند. این میزان نشان دهنده اهمیت موم برای زنبور است.

البته ناگفته نماند که در زنبورداری مدرن، بسیاری از زنبورداران برای اینکه زمان و انرژی زنبور عسل برای تولید موم مصرف نشود، از موم مصنوعی استفاده کرده تا زنبور از آن برای رفع نیازهای خود استفاده کند. این روش، کار اشتباهی نیست؛ به شرطی که زنبوردار نخواهد موم را نیز به همراه عسل به بازار روانه کند. به همین علت باید توجه داشته باشید که در هنگام خرید عسل با موم حتما به طبیعی بودن موم پی ببرید.

انواع موم زنبور عسل
به طور کلی سه نوع موم زنبور عسل وجود دارد. هر کدام از آن ها در واقع تولید شده از موم خام هستند. نوع ابتدایی که به آن موم زرد گفته می شود، به صورت خام از شان عسل استخراج شده است. دو نوع دیگر یکی موم سفید و دیگری موم الکلی است که از ترکیب موم زرد با موادی به دست می آید تا قابلیت مصرف در کاربردهای خود را داشته باشد.آنچه که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، موم زرد زنبور عسل است که در بازار نیز به همراه عسل فروخته می شود. موم سفید و موم الکلی بیشتر برای کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد که فعلا قصد نداریم در مورد آن صحبت کنیم.

موم زنبور عسل از چه موادی تشکیل شده است؟
نمی توانیم بگوییم که تمامی مواد تشکیل دهنده موم زنبور عسل توسط دانشمندان کشف شده، با این حال بسیاری از این مواد به صورت دقیق مشخص شده و تا حدودی میزان درصد آن نیز تعیین شده است. در ادامه برخی از مهمترین مواد کشف شده را مرور می کنیم.

بیشترین حجم موم زنبور عسل را هیدروکربن ها و اسیدهای چرب آزاد تشکیل می دهند. علاوه بر این دو ماده، هیدروکسی پلی استر نیز از جمله مواد تشکیل دهنده موم زنبور عسل است که کمتر از ۱۰ درصد موم را شامل می شود. این در حالی است که مجموعه هیدروکربن و اسیدهای چرب آزاد نزدیک به ۳۰ درصد از موم زنبور عسل را تشکیل می دهند. به جز موارد فوق، اسید استر، اسیدهای پلی استر و الکل های چرب آزاد نیز از مواد تشکیل دهنده موم زنبور عسل هستند.

ناگفته نماند که بسیاری از مواد درون موم هنوز ناشناخته بوده و دانشمندان در حال تحقیق بر روی آن هستند. به نظر می رسد با تکمیل بررسی دانشمندان، می توانیم به این موضوع امیدوار باشیم که خواص بیشتری از موم عسل کشف شده و در کاربردهای بیشتری مورد استفاده قرار گیرد.

آیا موم زنبور عسل خوراکی است؟
پاسخ به این سوال نیاز به بررسی و بیان مطالب کاملتری دارد؛ اما به طور خلاصه باید گفت که هر نوع مومی نمی تواند قابلیت خوردن داشته باشد. در بیشتر موارد، موم زنبور عسل به صورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرد. هرچند که کاربردهای خوراکی آن نیز قابل چشم پوشی نیست.

از گذشته تا به امروز از موم عسل طبیعی در کاربردهای مختلف استفاده شده که امروزه نیز این کاربردها افزایش چشمگیری داشته اند. آشنایی با کاربردها و روش های مصرف موم عسل می تواند به شما دیدگاه کامل تری در مورد خواص این ماده تولید شده توسط زنبور عسل بدهد.

-