مکانیسم های سلولی و مولکولی اثرات بره موم در تورم، تنش اکسیداتیو و کنترل قند خون در بیماری های مزمن

تورم و التهاب، تنش های اکسیداتیو و بالا رفتن قند خون، از جمله مشکلاتی است که این روزها در تمامی مردم دنیا دیده می شود. فرقی ندارد اروپایی باشی و در فرانسه زندگی کنی یا در کشورهای آفریقایی و آسیایی یا حتی آمریکا؛ این بیماری ها آنقدر فراگیر است که ممکن است شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
تحقیقات گسترده نشان می دهند بسیاری از این بیماری ها به ویژه بیماری شبیه به دیابت، مرتبط با سبک زندگی غلط هستند. البته ژنتیک نیز می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. در این بین به نظر می رسد استفاده از برخی مواد طبیعی می تواند در درمان چنین مشکلاتی مفید باشد.
یکی از مواد طبیعی که تحقیقات علمی زیادی بر روی آن به صورت مجزا انجام شده است، بره موم یا پروپولیس نام دارد. این ماده طبیعی اثرات مختلفی بر روی بیماری ها داشته و از آن به عنوان داروی ضد سرطان نیز یاد می شود.
در یک تحقیق علمی منتشر شده در سال 2020 به بررسی علمی مکانیسم های سلولی و مولکولی بره موم پرداخته شده تا خواص این ماده طبیعی تولید شده توسط زنبور عسل را بر تورم، تنش اکسیداتیو و کنترل قند خون بررسی کند. در یک مطلب چند قسمتی به ارائه این مقاله می پردازیم.

بره موم چیست؟
بره موم یک ماده رزینی چسبناک است که زنبورهای عسل مودار ( اپیس ملیفرا) از گیاهان مختلف جمع آوری کرده و آن را با موم و اجزای دیگر مخلوط می کنند. این ماده توسط زنبورهای کارگر از غنچه های برگ گونه های مختلف درختان از قبیل کاج، توسکا، توس خرما و بید جمع آوری می شود.
واژه مرکب بره موم از دو کلمه یونانی pro ( به معنی "پیش" ، "در گذر به" ) و polis  ( به معنی "جامعه" یا "شهر" ) گرفته شده و به معنی یک ماده تولید شده توسط کندو است.
طی دهه های گذشته بره موم در طب مکمل و جایگزین مورد استفاده قرار گرفته است. بیش از 300 اجزای فعال بالقوه در بره موم وجود دارد که شامل کومارین ها، الدئید فولیک، ستروئیدها، اسیدهای امینه و پلی فنول ها است. بخاطر خواص طبی بالقوه اش، بره موم برای اهداف متعددی مورد استفاده قرارگرفته مثل بالا بردن ایمنی، اثرات ضد باکتریال، خواص ضد التهابی، ضد تومور و آنتی اکسیدان.

علت علاقه به داروهایی مثل بره موم در درمان بیماری های مزمن
به علت شیوع فزاینده بیماری های مزمن، مثلاً دیابت نوع 2، راهکارهای درمانی به منظور پیشگیری و درمان این بیماری های مزمن می تواند در کاستن بار اجتماعی این مشکلات مفید باشد.  توصیه کلی برای کنترل کردن بیماری های مزمن شامل مداخلات پزشکی و اصلاح شیوه زندگی ( فعالیت بدنی فزاینده و اصلاح رژیم غذایی) است. اما این شیوه های درمانی محدودیت هایی دارند؛ از قبیل اثرات جانبی داروها و محدودیت رژیم غذایی که ممکن است اجابت شان دشوار باشد. بنابراین علاقه به درمان های مکمل با استفاده از ترکیبات طبیعی با حداقل عوارض افزایش یافته است.
در مطالعات قبلی مدل های حیوانی و مطالعات بالینی نشان داده شده است که بره موم می تواند کنترل قند خون را بهبود بخشد. به هرحال این اثرات به صورت نتیجه گیری اثبات نشده اند و مکانیسم اثرات بره موم هنوز به طور کامل روشن نشده است.
هدف این مقاله بازنگری مطالعات قبلی بره موم و مکانیسم های احتمالی اش در کاستن تورم، تنش اکسیداتیو و شاخص های کنترل قند خون در بیماری های مختلف بود.

ویژگی های بره موم و اجزای تشکیل دهنده آن
بره موم یک ماده ویسکوز طبیعی ساخته شده توسط زنبورهای عسل و بدست آمده از بخش های مختلف بعضی گیاهان است. مطالعات مختلف نشان داده اند که ترکیب بره موم تا حد زیادی تحت تاثیر گونه های زنبورعسل، منطقه جغرافیایی، منابع غذایی و گیاهانی است که زنبورعسل مورد استفاده قرار داده است. با این وجود نشان داده شده که بره موم از قسمت های مختلف جهان، از جمله هلند، چین، برزیل و پرو دارای خواص متفاوت هستند.
اجزای تشکیل دهنده فعال بره موم عبارتند از: هیدروکربن ها، کانی ها، ترپنوئیدها، پلی فنول ها، ویتامین ها، اسیدهای امینه و چندین اجزای دیگر فعال بره موم بسته بر محل جغرافیایی و گونه های زنبورعسل تفاوت می کنند.
ترکیب بره موم متشکل از: 30 % موم و 50 % رزین ویسکوز، گرده، مواد ارگانیک دیگر و روغن های ضروری است که 25 % از ترکیباتش را تشکیل می دهند. اجزای تشکیل دهنده فعال زیستی  بره موم می توانند تا 70 % باشند، که 58 % از آنها پلی فنول ها و 20 % فلاونوییدها هستند.
مطالعات مختلف نشان داده اند که اجزای  اصلی بره موم بدست آمده از مناطق متفاوت چهان مثل تایوان، نیوزیلند، کورواسی، افریقا، چین و کره جنوبی تا حد زیادی مشابه هستند. این نتایج بر مبنای خصوصیت اجزای مختلف بره موم با استفاده از کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا، کروماتوگرافی گاز و طیف سنجی جرم قراردارند.

اجزای اصلی بره موم ایرانی شامل:
-    اسیدهای اروماتیک ( معطر ) و استرهای شان: عمدتاً اسیدبنزوئیک، اسیدوانیلی، اسید فرولیک، اسید پی – کومار، و اسید کافئیک
-    الکالوئیدها: شامل 12- ازابیسیکلو [9.2.2] پنتادکا-1 (14 )، 11 (15 ) – دی ان – 13- یک و اورئوفیلین
-    ترپنس: عمدتاً شامل 3-تترامتیل، جرمانیکول
-    فلاونوییدها: عمدتاً شامل پینوستروبیکالوکون، اوستهول،  2، 4، 6 –تری ئیدروکسی چالکون، و 3- متیل – بوت -2- انویک اسید، 2 ، 2- دی میتل – 8- اکسو-3
-    اسیدهای چرب و استرهای مرتبط به آنها: عمدتاً شامل اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک، اسید مارگاریک، و اسید ایکوسانوئیک

ترکیب اصلی بره موم که اثرات بیولوژیکی دارد استر فنتیل اسید کافئیک است که در یک مطالعه میزان آن 12 میلی گرم / گرم بره موم در یک مطالعه بوده است.

* این مقاله ادامه دارد ...