متدهای زنبورداری در جهان

متدهای مختلف زنبورداری کمک می کنند تا بدانیم ممکن است زمانی دیگر متد مرسوم زنبورداری که مبتنی بر کندوهای لانگستروت است، اعتبار نداشته باشد.
شاید برای شما هم جالب توجه باشد که متدهای مختلفی در دنیا برای زنبورداری وجود دارد. حتی این متدها در بهترین دانشگاه های دنیا به عنوان واحدهای درسی ارائه و تدریس می شود. هر کدام از متدها ممکن است مزایا و معایب متنوعی داشته باشند. با این حال آشنایی با هر کدام از این متدها می تواند کمک بزرگی برای دانش زنبورداری باشد.
اشتن اطلاعات در مورد آن برای هر زنبورداری ضروری است.
در این مطلب به صورت خلاصه به 3 متد مهم و پرکاربرد زنبورداری در جهان می پردازیم. این 3 متد هنوز در دنیا پابرجاست. هرچند ممکن است طرفداران برخی متدها بیشتر و طرفداران برخی دیگر کمتر باشد، با این حال هنوز طرفدارانی در سراسر دنیا دارد. به همین علت تلاش شده تا در این مطلب از مجله عسلنا به این سه متد پرداخته شود

زنبورداری سنتی Traditional Beekeeping
نقاشی های موجود در غارهای باستانی نشان می دهد که انسان بیش از 8000 سال است که زنبورها را اداره می کند. در واقع زنبورداری یکی از مشاغل پرطرفدار در دوران باستان نیز بوده است که حتی باعث شده در سنگواره ها و نقاشی های مختلف درون غارها به نمایش درآید.
جالب است بدانید که عسل طبیعی کاملا سالم در اهرام مصر پیدا شده که مربوط به 4000 سال پیش از میلاد مسیح است. این یعنی برداشت عسل از کندو نه تنها مربوط به دوران حال، بلکه مربوط به دوران باستان است. در آن زمان از روش های سنتی برای زنبورداری و برداشت عسل استفاده می شد. طبیعتا ابزار زنبورداری نیز بسیار ابتدایی بوده است.
زنبورداری سنتی، که هنوز هم در مناطق کمتر توسعه یافته جهان به طور گسترده ای انجام می شود، مستلزم فراری دادن زنبورها از محل زندگی خود برای برداشت محصولات است. البته این روش امروزه نه تنها در مناطق کم برخوردار، بلکه برای برداشت عسل های ارگانیک از نژادهای خاص زنبور عسل نیز اجرایی می شود.
البته این تنها روش زنبورداری سنتی نیست. بلکه درست کردن لانه های مختلف به صورت کاملا ابتدایی بدون قابلیت نظارت بر روی کلنی نیز از جمله متدهای زنبورداری سنتی به حساب می آید. برای این منظور فضای تقریباً یک و نیم فوت مکعب را برای زنبورها فراهم می کنند. لانه های درست شده ورودی کوچکی دارد که به آنها در دفاع از لانه خود کمک می کند. ظروف سیاه و سفید، گلدان های سفالی که درون زمین فرو رفته اند و جعبه های خالی در مناطق مختلفی از دنیا مورد استفاده قرار گرفته اند.
در انگلیس قدیم، ظروف به کار رفته یک سبد ساخته شده از نی به نام Skep بوده است. این نوع کندوها هنوز هم در برخی کشورها رایج بوده و مورد استفاده قرار می گیرد.
متد زنبورداری سنتی کاملا مبتنی بر شرایط است. در این متد، کنترلی بر روی کلنی وجود ندارد، پی بردن به بیماری ها سخت است و میزان تولید عسل طبیعی نیز کم خواهد بود. نکته بسیار بد این روش زنبورداری این است که در اکثر آنها برای برداشت عسل باید کلنی یا همان خانه مهیا شده از بین برود! با این حال هنوز هم برخی زنبورستان ها در دنیا از این متد استفاده می کنند.

زنبورداری مرسوم در عصر حاضر Conventional Beekeeping
از اواسط قرن شانزدهم زنبورداران با روش های نوآورانه شروع به آزمایش طرح های مختلف ظروف برای ساخت کندو کردند. این زنبورداران در تلاش بودند تا بدون اینکه کلنی نابود شود، امکان برداشت عسل وجود داشته باشد.
سرانجام، در 5 اکتبر سال 1852، لورنزو لورنستروست که فردی آمریکایی بود، حق ثبت اختراع اولین چارچوب قابل حمل زنبور عسل در آمریکا را دریافت کرد. طراحی او، که با وجود ثبت اختراع، به طور گسترده کپی شد، به پایه ای برای زنبورداری تجاری در سراسر جهان توسعه یافته تبدیل شد. برخی معتقد هستند که کندوی لانگستروت که امروزه به عنوان کنندوی به کار رفته در اکثر زنبورستان ها شناخته می شود، در واقع نوعی کپی برداری یا حداقل ایده برداری از کندویی بود که لورنزو لورنستروست اختراع کرد.
با این حال، طراحی لانگستروت، زنبورداری را متحول کرد و برای اولین بار به زنبوردار اجازه داد تقریباً در تمام ابعاد زندگی زنبور عسل دستکاری و مدیریت کند. این امر به کلنی ها اجازه می داد تا به راحتی از یک مکان به مکان دیگر منتقل شوند و راه را برای زنبورداری مکانیزه هموار کنند. ویژگی های مهمی مثل سرکشی به کندو، برداشت عسل و دیگر فراورده ها بدون نیاز به تخریب کندو، آفت کشی، پرورش ملکه و... از جمله مزایای زنبورداری با متد متعارف یا مرسوم هستند.

زنبورداری جایگزین Alternative Beekeeping
فردی به نام Abbé ilemile Warré (1951-1867)  به عنوان بنیانگذار متد زنبورداری جایگزین قلمداد می شود. وی از دستکاری زیاد در کندو، ور رفتن به قاب های خسته کننده و شان هاى انفرادی که اکثر زنبورداران در آن زمان از آن استفاده می کردند، خسته شده بود. او تصمیم گرفت جعبه کندو را فقط 2 بار در سال دستکاری کند، نه اینکه هر بار مجبور باشد به کندو سرک بکشد.
وار حدود 350 کندو با طرح های مختلف را با هدف تولید کندویی که ساده، اقتصادی، مناسب برای زنبوردار و زنبورمحور باشد، مورد بررسی قرار داد. نتیجه این کار Hive People (Ruche Populaire) بود که آن را به صورت کامل ساخت و در کتابی به توضیح این متد از زنبورداری پرداخت.
برخلاف رویکرد زنبورداری محور که در متد مرسوم لانگستروت وجود دارد، تغییراتی اساسی ایجاد شد. به طوری که در این متد هم زنبوردار کمتر مورد آزار قرار می گیرد و هم زنبور با هجمه و آسیب کمتری مواجه می گردد.
زنبورداری جایگزین در مورد نیازهای زنبورها به صورت محوری فکر کرده است. به همین علت در این متد زنبورداری حداقل مداخلات در کلنی انجام می شود و تا جای ممکن از مواد شیمیایی برای از بین بردن آفات و بیماری ها استفاده نخواهد شد. برای این منظور کندوها به بهترین شکل ممکن تولید و آب بندی می شوند تا مشکلات مختلف در روش های مرسوم را نداشته باشند.