وظایف و فعاليت های زنبوران کارگر

الف » کارهای داخل کندو:
که عبارت است از پرستاری، شان سازی، انتقال غذا و پاسداری ،کارگرها تا ٢١ روز پس از تولد قادر به پرواز نيستند، در اين مدت کارهای متفاوت را داخل کندو به اقتضای سنشان به عهده می گيرند که به قرار زير است :

١ ) پس از تولد نخست مقدار زيادی گرده گل و عسل می خورند تا قوت بگيرند، سپس دو روز اول را به کار تميز کردن بدن خود و سلول هايشان و هم چنين کمک به تميز کردن هم سن و سال هايشان می پردازند. در اين مدت يک جفت غده شيری که در سرشان قرار دارد فعاليت و ترشح را شروع و ژله ی شاهانه يا شير را از خود ترشح می کنند.

٢ ) از روز سوم به بعد به تغذيه لاروهايی که سنشان از سه روز بيش تر است، می پردازند.

٣ ) از روز پنجم پس از تولد که غده های شيری به حداکثر رشدشان رسيده و نقص های آن ها رفع شده، وظيفه تغذيه ملکه و لاروهای جوانی که سنشان بين ١ تا ٣ روز است را به عهده می گيرند. و اين وظيفه را تا روز ١٢ بعد از تولد انجام می دهند. از آن چه گفته شد اين نتيجه ی مهم را می گيريم که ملکه فقط به وسيله ی زنبوران جوانی تغذيه می شوند که سن آن ها بين ٥ تا ١٢ روز است.

٤ ) از روز سيزدهم سه جفت از چهار جفت غدد مومی که زير شکم کارگران قرار دارند، شروع به ترشح کرده و زنبورهای جوان را مجبور به موم سازی می کنند، اين کار را تا روز هيجدهم پس از تولد ادامه می دهند، بنابراين بايد معتقد شويم که وی تنها شش روز موم ترشح می کند و پس از آن غدد مومی آن ها از کار می افتد.

٥ ) از روز هيجدهم کارگران جلوی سوراخ پرواز و در داخل کندو نظارت بر رفت و آمد زنبورها و در صورت لزوم دفاع از آن را به عهده گرفته و در ضمن گاه گاهی هم پرواز کوچکی را برای جهت يابی در اطراف سوراخ پرواز و کندو انجام می دهند.

ب » کارهای خارج از کندو:

که عبارتند از جمع آوری شهد، گرده، بره موم و آوردن آب ، اين مرحله از زمانی شروع می گردد که زنبور قادر به پرواز شده و با مرگش خاتمه می يابد.

زنبورها از روز ٢٢ به کارهای داخلی در کندو خاتمه داده و مشغول کارهای خارج از کندو می شوند.

کارگران به محض اين که قادر به پرواز شدند به چهار دسته نامساوی تقسيم می شوند.

دسته ی اول :
به جمع آوری صمغ درختان پرداخته که پس از حمل به کندو و مخلوط کردنشان ماده ای به نام بره موم را به وجود می آورند.  بره موم مثل الکل خاصيت ميکروب کشی و ضدعفونی دارد.
زنبورها با آن جدار داخلی سلول ها را خوب ضدعفونی می کنند تا نوزادان در محيطی آلوده تولد نيافته و در نتيجه بيمار و تلف نشوند، از بره موم برای مسدود کردن سوراخ ها و درزهای جدار کندو که قطرشان از چهار ميلی متر کم تر باشد و هم چنين برای کوچک کردن سوراخ پرواز از زنبورها استفاده می کنند.

دسته ی دوم : 
آب مورد احتياج جمعيت را از خارج کندو حمل تا به زنبورهای جوانی که در داخل کندو مشغول بوده و هنوز قادر به پرواز نيستند، آب برسانند.

دسته ی سوم :
گرده گل را به دو پای عقب خود و در محلی که آن را سبد گرده می نامند، به کمک بزاق دهان چسبانيده با خود به کندو می آورند. و آن را در داخل سلول ها ذخيره ولی برخلاف عسل هرگز سرش را نمی پوشانند. داخل سلول ها ذخيره کرده را آن قدر با سر فشارشان می دهند تا همه هوا را از خلل و فرج آن خارج کنند و پس از اين که دو سوم سلول با گرده پر شد رويش را با يک قشر خيلی نازک عسل می پوشانند.

دسته ی چهارم :
که تعدادشان خيلی بيش تر از جمع ساير دسته ها است بر روی گل ها نشسته و شهد آن ها را می مکند و پس از آن که به اندازه کافی شهد در عسل دانشان جمع کردند، به کندو برگشته و آن را در داخل سلول ها به همان حالت نارس می گذارند. در شب که تاريکی مانع خروج آن ها از کندو می شود، همه کارگران چه پير و چه جوان با هم شهد را از داخل سلول ها مکيده مقداری از آب تبخير و آن را غليظ می کنند، و پس از آن که تبديل به عسل رسيده شد، آن را در سلول هايشان ذخيره و روی آن را با ورقه ی نازکی از موم می پوشانند.

فعاليت چهار دسته در بالای آن طور نيست که هر دسته منحصراً کاری را انجام دهند، بلکه بستگی به احتياجات کندو است، هر جا احتياج به کار بيش تری باشد، تعداد بيش تری زنبور کارگر در آن متمرکز می شوند
.