عسل پیچک ؛ خواص و فواید

عسل پیچک نوعی عسل تک‌گل است که از شهد گل‌ها و گرده گیاه پیچک معمولی یا پیچک انگلیسی (Hedera helix) تولید می‌شود. پیچک، گیاهی بالا‌رونده و همیشه‌سبز است که از دیوارها، درختان، حصارها و حتی صخره‌ها بالا می‌رود. هرچند این گیاه در بسیاری از مناطق به‌عنوان گونه‌ای مهاجم شناخته می‌شود، اما عمدتاً به‌دلیل ظاهر زینتی و پوشش سبزی که ایجاد می‌کند، برای زیباسازی نمای ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عسلی که از گل‌های این گیاه به‌دست می‌آید، در ابتدا دارای عطر و طعمی تند و تا حدی ناخوشایند است، اما با گذشت زمان طعم آن ملایم‌تر و مطبوع‌تر می‌شود. با وجود طعم و بوی اولیه نه‌چندان دلپذیر، عسل پیچک دارای خواص درمانی قابل‌توجهی است، به‌ویژه اثرات ضدباکتریایی و آرام‌کننده سرفه.

عسل به‌طور طبیعی خاصیت ضد‌میکروبی دارد و می‌تواند با کاهش تعداد برخی باکتری‌هایی که با آن تماس مستقیم دارند، از گسترش عفونت جلوگیری کند. مانند بسیاری از انواع دیگر عسل، عسل پیچک نیز در کمک به درمان و تسکین عفونت‌های دستگاه تنفسی، به‌ویژه سرفه و آنفلوآنزا، مؤثر شناخته شده است.

علاوه بر این، به‌دلیل داشتن ویتامین‌ها، مواد معدنی، ترکیبات مغذی و قندهای طبیعی، اثری تونیک و انرژی‌زا دارد و همچنین به‌دلیل دارا بودن ویژگی‌های پری‌بیوتیک ملایم، می‌تواند به سلامت دستگاه گوارش کمک کند. گفته می‌شود مصرف عسل پیچک به‌صورت ناشتا می‌تواند در کاهش ناراحتی‌های گوارشی و تسریع روند بهبود ورم معده مؤثر باشد.

فواید عسل پیچک

گیاه پیچک معمولی گل‌های کوچکی به رنگ زرد مایل به سبز تولید می‌کند که به‌صورت چتری و غنی از شهد هستند. این شهد به‌ویژه برای زنبورهای عسل بسیار جذاب است، زیرا طعم شیرینی دارد و در حجم زیاد تولید می‌شود. افزون بر این، گل‌های پیچک از اواخر تابستان تا اواخر پاییز شکوفا می‌شوند؛ زمانی که منابع غذایی دیگر برای زنبورهای عسل کمیاب است.

در برخی سال‌ها، اگر هوا در زمستان به‌طور غیرمعمول گرم باشد، ممکن است پیچک در همان فصل نیز گل دهد. اگر عسل پیچک در کندو باقی بماند، معمولاً در فصل زمستان به‌سرعت متبلور می‌شود و خارج کردن آن از شان‌ها دشوار خواهد بود. حتی در صورتی که به‌موقع برداشت شود، معمولاً ظرف دو هفته کریستالیزه می‌شود، زیرا تا حدود ۸۰ درصد از ترکیب آن را گلوکز تشکیل می‌دهد.

برای بهره‌مندی از خواص درمانی عسل پیچک، لازم است که این عسل به‌صورت خام، فرآوری‌نشده و حرارت‌ندیده مصرف شود. برخی تولیدکنندگان و زنبورداران، عسل پیچک را به‌صورت کرمی درمی‌آورند تا استفاده از آن آسان‌تر شود، اما باید به روش انجام این کار توجه داشت؛ زیرا حرارت دادن در دماهای بالا می‌تواند تمام ترکیبات مفید و خاصیت‌های درمانی آن را از بین ببرد.

همچنین، افرادی که به گرده پیچک یا آنزیم‌های زنبور عسل (که برای تبدیل شهد گل به عسل ضروری هستند) حساسیت دارند، باید از مصرف عسل پیچک خودداری کنند. در صورت حساسیت به آنزیم‌های زنبور، لازم است از تمام فرآورده‌های زنبور مانند نان زنبور، بره‌موم، ژل رویال و سایر محصولات مرتبط نیز پرهیز شود.

شاید دوست داشته باشید مقاله ای در خصوص « روش‌های ساده و مطمئن برای آزمایش خلوص و کیفیت عسل » را مطالعه کنید 🌷

عسل پیچک چه شکلی است؟

عسل پیچک تازه‌برداشت‌شده و هنوز کریستالیزه‌نشده، رنگ کهربایی متوسط تا تیره (زرد مایل به قهوه‌ای) دارد. با دانه‌دار شدن، تمایل دارد رنگ زنده‌ی خود را از دست بدهد و کم‌رنگ‌تر شود: زرد شیری با ته‌مایه‌های بژ یا سفید. انواع کرمی آن زرد شیری‌رنگ و بافتی نرم‌تر از عسل کریستالیزه‌شده‌ی طبیعی دارند که دانه‌های درشت‌تری تشکیل می‌دهد و استفاده از آن به همان شکل دشوار است.
عسل پیچک ایرلندی، همان عسلی است که از گیاه پیچک در ایرلند به‌دست می‌آید و از نظر ویژگی‌ها و خواص درمانی مشابه عسل پیچک تولیدشده در سایر نقاط جهان است.

عسل پیچک چه بویی و طعمی دارد؟

عسل پیچک در آغاز طعم و بویی ناخوشایند دارد، اما این عطر و طعم قوی معمولاً در عرض چند ماه کاهش می‌یابد و عسلی خوش‌بو و خوش‌طعم بر جای می‌گذارد.
عسل تازه‌برداشت‌شده بویی شبیه پیچک دارد، کمی اسیدی، و برخی آن را شبیه بوی عسل درخت بهشت (آیلانتوس) توصیف می‌کنند که آن نیز به بوی ناخوشایندش معروف است. طعم عسل پیچک نیز در ابتدا گیاهی و شدید است، تا حدی شبیه داروهای تلخ، اما با شدت متوسط و پس‌مزه‌ای ماندگار.

فواید سلامتی عسل پیچک چیست؟

این نوع خاص از عسل به‌دلیل اثرات درمانی‌اش بسیار مورد توجه است. گفته می‌شود عسل پیچک خواص دارویی خود را از گیاه پیچک می‌گیرد، که دارای اثرات خلط‌آور، تسکین‌دهنده‌ی سرفه و ضدمیکروبی است.

در ادامه 7 خاصیت مهم عسل پیچک آورده شده است:

1. ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری طبیعی

عسل پیچک هم رشد باکتری‌ها را مهار می‌کند و هم به‌طور فعال تعداد آن‌ها را کاهش می‌دهد و اثری ضدمیکروبی اعمال می‌کند. این اثرات ناشی از وجود پراکسید هیدروژن در آن و نیز pH اسیدی عسل است که مانع رشد باکتری‌ها می‌شود. پژوهش‌ها در حال حاضر بر توسعه‌ی پانسمان‌های زخم بر پایه‌ی عسل تمرکز دارند که می‌تواند زمان ترمیم زخم را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
عسل پیچک معمولاً حاوی حدود ۹۸ درصد گرده‌ی پیچک است و از آن‌جا که گرده دارای خواص تنظیم‌کننده‌ی ایمنی (ایمونومدولاتور) است، با افزایش تعداد گلبول‌های سفید، به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. البته برای افرادی که به گرده حساسیت دارند، این موضوع دلیلی برای پرهیز از آن است.

2. مفید برای عفونت‌های دستگاه تنفسی

مصرف عسل پیچک خام، گرم‌نشده و فرآوری‌نشده می‌تواند به بهبود علائم عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی کمک کند. عسل را می‌توان به همان صورت خام مصرف کرد یا به چای با دمای اتاق افزود (حرارت بالا خواص مفید آن را از بین می‌برد). توصیه می‌شود پس از مصرف، حداقل یک ساعت از خوردن و نوشیدن پرهیز شود تا عسل فرصت اثرگذاری داشته باشد.

3. تسکین سرفه و گلودرد

عسل پیچک با ایجاد پوششی محافظ روی دیواره‌ی گلو، از تحریک بیشتر جلوگیری می‌کند و به کاهش سرفه و تسکین گلودرد کمک می‌نماید. این نوع ممکن است خاصیت خلط‌آور نیز داشته باشد، به‌ویژه هنگامی که با آب‌لیمو در چای مصرف شود. باور بر این است که خواص خلط‌آور عسل پیچک از خود گیاه پیچک سرچشمه می‌گیرد که منبع برخی شربت‌های مؤثر سرفه و داروهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا است.

4. منبع ویتامین‌ها و مواد مغذی

مانند سایر عسل‌ها، عسل پیچک نیز حاوی مقادیر اندکی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مانند ویتامین C، ویتامین‌های گروه B، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، فسفر و روی است. همچنین دارای عناصر مفید دیگر از جمله ذرات گرده، بره‌موم و آنتی‌اکسیدان‌هاست.

5. افزایش انرژی و جلوگیری از افت قند خون

محتوای بالای قند و ارزش غذایی زیاد عسل پیچک آن را به یک تونیک طبیعی و انرژی‌زا تبدیل می‌کند. این عسل به مقابله با خستگی، افزایش سطح انرژی و پیشگیری از افت قند خون (هیپوگلیسمی) کمک می‌کند. البته افراد مبتلا به دیابت باید درباره‌ی مصرف آن با پزشک مشورت کنند.

6. اثرات پروبیوتیک‌

قندهای طبیعی موجود در عسل پیچک، منبع تغذیه‌ای برای باکتری‌های مفید روده هستند و اثر پری‌بیوتیکی دارند. مصرف منظم آن به حفظ تعادل فلور روده و بهبود عملکرد گوارشی کمک می‌کند.

7. تسکین‌دهنده‌ معده

عسل پیچک، مانند دیگر انواع عسل، اثر آرام‌بخش بر معده دارد و می‌تواند به کاهش التهاب دیواره‌ی معده و بهبود علائم گاستریت کمک کند. با این حال، درمان گاستریت نیازمند رعایت دقیق رژیم غذایی است و مصرف عسل تنها مکملی حمایتی محسوب می‌شود.

نتیجه‌ گیری

عسل پیچک، مانند بسیاری از انواع دیگر، تحت‌تأثیر شرایط فصلی و آب‌وهوایی قرار دارد و ممکن است گران‌تر باشد. علاوه بر آن، طعم خاص و کریستالیزاسیون سریعش استفاده از آن را دشوارتر می‌کند. با وجود این، عسل خام پیچک همچنان یک ماده‌ی غذایی درمانی ارزشمند است که کاربردهای دارویی مهمی دارد، از جمله کمک به درمان عفونت‌های تنفسی، بهبود سلامت گوارشی و حفظ سطح انرژی بدن، و در عین حال به عنوان یکی از عسل‌های خاص و منحصربه‌فرد طبیعت، جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی و تغذیه‌ی طبیعی دارد.

نوشته : Marius Lixandru

برای دیدن مقاله اصلی اینجا کلیک کنید

ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :