دستگاه گوارش زنبور عسل
دستگاه گوارش زنبور عسل از سه بخش اصلی تشکیل شده است: پیشروده، میانروده و پسروده که در مراحل اولیه تکامل به هم متصل نیستند. توسعه جنینی دستگاه گوارش از روز دوم با تشکیل دهان و منفذ مقعدی آغاز میشود. در روز سوم، لوله رودهای قابل مشاهده است. در مرحله جنینی، پیشروده یک دریچه مدور تشکیل میدهد و به بخش قدامی میانروده کشیده میشود. با نفوذ به دیواره، پایه پروونتریکولوس بعدی را شکل میدهد و دو بخش اول را به هم متصل میکند.
این وضعیت لارو را قادر میسازد تا غذا را از زنبورهای کارگر دریافت کند. پسروده تا پایان مرحله لاروی بسته باقی میماند تا از آلودگی غذای لاروی جلوگیری شود. در طی دگردیسی، دیوارههای جدیدی بین پیشروده، ونتریکولوس و پسروده ایجاد میشوند. تغییرات گسترده دستگاه گوارش ساده لارو را به مجرای غذایی پیچیده زنبور بالغ تبدیل میکند. پیشروده کشیده شده و به مری، کیسه عسلی و پروونتریکولوس تبدیل میشود؛ میانروده به کیسه استوانهای حلقوی به نام ونتریکولوس تغییر مییابد؛ و پسروده به روده قدامی نازک و روده خلفی بزرگ یا رکتوم تمایز مییابد. چهار لوله مالپیگی لاروی حل میشوند و حدود ۶۴ لوله جدید اطراف ناحیه پیلوریک ظاهر میشوند.
در زنبور بالغ، جذب غذا از دستگاه مکنده آغاز میشود که توسط اجزای خارجی دهان تشکیل شده و فکها و خرطوم جزو آنها هستند. فکها، جفتی از آروارهها که از پای کاهشیافته منشأ گرفتهاند، توسط زنبورهای کارگر برای جویدن گرده گل و بازسازی موم برای ساخت شان استفاده میشوند. بسته به کاست زنبور، تفاوتهایی در اندازه، شکل و پرمویی وجود دارد. دو عضله، ابداکتور و اداکتور، فکها را برای وظایف مختلف حرکت میدهند.
شکل ۱. خرطوم زنبور کارگر بالغ: نمای پشتی از خرطوم خشک (a) و خرطوم چسبناک به شهد (b): گالیا (۱)، پالپوس لابیال (۲)، گلوسای بلند و پرمو (۳) همراه با لابلوم (پیکان)؛ همچنین فک (۴) و لابروم (۵) نیز قابل مشاهده است.
نمای شکمی (c) با اجزای به طور مصنوعی جدا شده: علاوه بر موارد فوق: استیپس دیستال (۶)، پستمنتوم (۷)، پرهمنتوم (۸)، پاراگلوسا (۹)، کانال بزاقی گلوسا (۱۰)؛ همچنین آنتن (۱۱) نیز دیده میشود.
خرطوم از دو ماکسیلا و لابیوم تشکیل شده است؛ ساختارهایی ساده که سیستم لولهای پیچیدهای برای مکیدن مایعاتی مانند شهد و آب ایجاد میکنند. هر ماکسیلا با یک میله پایهای به نام کاردو آغاز میشود که به طور پروکسیمال به حفره خرطوم سر مفصل میشود و دیستال با استیپس پایان مییابد. استیپس جزء بزرگی به شکل قایق است و با یک پالپوس کوچک دوبخشی تکمیل میشود. بخش اصلی دستگاه مکنده، گالیا است، ساختاری نازک و تیغهمانند.
بین ماکسیلاها، لابیوم با پرهمنتوم کشیده و پستمنتوم کوچک مثلثی آغاز میشود. پالپیهای باریک بخشدار به پرهمنتوم متصل شده و با لوب پایهای چهاربخشی دنبال میشوند. جزء دیگری لوب لینگوال است که از دو گلوسا تشکیل شده و زبان را میسازد و جفتی پاراگلوسای کوتاه دارد. زبان بلند و پرمو از نوارهای ممبرانیزه و اسکلروتیزه ساخته شده، در مقطع عرضی بیضی است و با لوب قاشقیشکل به نام لابلوم پایان مییابد. میله الاستیک در دیواره داخلی و شیار میانی به کانال بزاقی زبان متصل است.
پیشنهاد می کنیم مقاله « رفتار بهداشتی در زنبورهای عسل » را مطالعه کنید 🌷
هنگامی که زنبور شروع به جذب مایع میکند، خرطوم باز میشود، گالیاها سقف را تشکیل میدهند و پالپیها و موهای حاشیهای از عقب بسته میشوند. پایه گلوسا محصور است و بقیه آزادانه حرکت میکند. زبان در مایع فرو میرود و هنگام کشیده شدن کامل، تمام موها همزمان برپا میشوند و روی سطح گسترش مییابند. با انقباض زبان و پمپ سیباریال، شهد به دهان مکیده میشود.
در حفره دهانی زنبور عسل، غدد ترشحی مختلف وظایف مهمی برای تغذیه کندو دارند. غدد هیپوفارنژیال ساختارهای جفتی واقع در سر هستند و عملکرد وابسته به سن دارند. زنبورهای پرستار جوان پروتئین ژل رویال ترشح میکنند و پس از ۱۲ روز، ترشح به آنزیمهای درگیر در تولید و حفظ عسل، مانند اینورتاز که برای هیدرولیز ساکارز ضروری است، تغییر میکند. علاوه بر غدد هیپوفارنژیال، غدد فکی اسیدهای چرب برای ژل رویال و اجزای پایهای فرومون ملکه و فرومونهای هشدار زنبورهای کارگر تولید میکنند.
پس از عبور از دهان، غذا وارد پیشروده میشود و از طریق مری حمل شده و به کیسه عسلی یا اینگلوویس میرسد. این اندام عملکرد معده واقعی ندارد و زنبورها از آن برای حمل منابع به و از کندو استفاده میکنند. دیواره تا شده مدور امکان گشاد شدن عظیم را فراهم میکند و حدود ۷۰ میلیگرم شهد میتواند در آن ذخیره شود.
پیشروده توسط دریچه پروونتریکولار از ونتریکولوس جدا میشود تا از گوارش نابهنگام جلوگیری کند. این دریچه Xشکل توسط چهار چین مثلثی با گروههایی از خارها روی سطوح بالایی تشکیل شده است و فیبرهای عضلانی طولی و مدور کل پروونتریکولوس را احاطه میکنند. اینگلوویس به عنوان لوله نازک دو دیواره در ونتریکولوس ادامه مییابد و سیستم دریچه را کامل میکند.
شکل ۲. دستگاه گوارش جدا شده زنبور کارگر بالغ: مری (۱)، کیسه عسلی/اینگلوویس (معده عسلی) (۲)، پروونتریکولوس (۳)، ونتریکولوس (۴)، پسروده همراه با روده قدامی (کولون/روده کوچک) (۵) و روده خلفی (رکتوم) (۶)؛ همچنین کیسه سم (۷)، نای (پیکان) و لولههای مالپیگی (پیکانسر) قابل مشاهده است.
میانروده یا ونتریکولوس معده فیزیولوژیکی زنبور است و بزرگترین بخش دستگاه گوارش را تشکیل میدهد. این لوله استوانهای در حلقه Uشکل بخش چپ شکم قرار دارد. آغاز میانروده توسط دو کیسه کور شکل میگیرد که برای بازجذب آب و یونها اهمیت دارند. ونتریکولوس آنزیمها ترشح میکند و مواد مغذی را بازجذب مینماید که از طریق همولنف حمل میشوند. دو تا سه لایه عضلانی از فیبرهای طولی و مدور حمل غذا، مانند دانههای گرده گل، را تضمین میکنند.
شکل ۳. نمای جانبی (a) و پشتی (b) از شکم زنبور کارگر بالغ: کیسههای نای (۱)، کیسه عسلی/اینگلوویس (معده عسلی) (۲)، پروونتریکولوس (۳)، ونتریکولوس (۴)؛ همچنین نای (پیکان) و لولههای مالپیگی (پیکانسر) قابل مشاهده است.
ذرات غذا سپس بدون دریچه میانی از ونتریکولوس به روده قدامی منتقل میشوند. ناحیه پیلوروس به روده کوچک حلقوی با شش چین طولی اپیتلیال و لایه عضلانی مدور باز میشود.
از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند بوده باشد. اگر در خصوص این مقاله تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.
به مقالات ما امتیاز بدهید! با دادن ستاره، نظرتان را ثبت کنید و به دیگر بازدید کنندگان کمک کنید تا بهترین مقالات را سریعتر پیدا کنند.
برای دیدن مقاله اصلی اینجا کلیک کنید
ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.
دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :
