کارهای زنبورداری در ماه اسفند

در اسفند ماه هم مهمترین وظیفه زنبوردار گرم نگهداشتن و گرم بسته بندی نمودن كندوها در محل خودشان است. این كار تا اواخر فروردین ماه و با هر شیوه ممكن باید انجام گیرد. ملكه بعد از یك استراحت زمستانی تخمگذاری را از سرگرفته است. به همان نسبت كه طبیعت شكوفه و گرده گل در اختیار زنبورها قرار می دهد ملكه نیز به همان نسبت روزانه تخم می گذارد. همچنین به همان نسبتی كه روزها درازتر می شوند ملكه نیز بیشتر تخمگذاری می كند.

برای اولین تخم ها و لاروها گرده های جمع و ذخیره شده اواخر پاییز در داخل شان ها و همچنین مواد ذخیره شده در زیر پوست زنبورهای زمستانی كه شامل مواد پروتئینی و چربی ها است كفایت می كند ولی پس از تمام شدنشان باید از گرده های گل شكوفه ها كمك گرفت.

اولین گرده ها پس از سرمای زمستانی را معمولا درختان فندق و بیدمشک می دهند. گرده های فندق از كیفیت خوبی برخوردار نیستند با وجود بر این در اسفند ماه كمك بزرگی برای جمعیت ها می باشند. بر عكس گرده های بیدمشک یكی از بهترین انواع گرده ها است كه وجود دارد و در پرورش و رشد سالیانه جمعیت ها اثر فوق العاده خوبی می گذارد

.

گل های بیدمشک علاوه بر گرده مقدار قابل توجهی عسل هم می دهند. كاشت چند درخت بیدمشک در هر زنبورستان و یا نزدیكی آن با اصرار توصیه می شود. گو اینكه گرده گل و شهد موادی می باشند كه قدرت و ضعف همه زنبورها و جمعیت ها به ویژه در اسفند ماه بدان وابستگی ناگسستنی دارند ولی این دو ماده به تنهایی جواب گوی همه نیازهایشان نمی توانند باشند. عوامل دیگری هم هستند كه در قویتر شدن بخصوص سریعتر قوی شدن جمعیت ها وجودشان نه تنها لازم بلكه غیر قابل صرف نظر كردن می باشند.

مهمترین عوامل قدرت یافتن جمعیت ها عبارتند از:

1 - ملكه جوان كه بتواند روزانه تخم های زیادی بگذارد.
2 -  وجود زنبورها جوان در جمعیت كه غده های شیریشان خوب ترشح كنند.
3 - ذخیره عسل در شان ها به مقدار خیلی زیاد. چون مصرف روزانه جمعیت در این ماه و تا اندازه ای در ماه پیش به ناگاه به مقدار زیادی بالا رفته و حتی چند برابر می گردد. در صورت لزوم تغذیه با خمیرشیرین یا قاب های پر از عسل. معمولا جمعیت ها را تا قبل از 15 اسفند با شكر و یا شربت تغذیه نمی كنند.
4 - حفظ گرمای داخلی كندو.
  - 5 وجود آب در نزدیكی های زنبورستان و یا اقلا به صورت یك آبشخور.

جمعیتی كه ملكه نداشته باشد زنبورهایش هرگز گرده گل به كندو نمی آورند. بنابراین اگر جلو تخته پرواز كندو زنبورها در حال گرده آوردن دیده شوند نباید به فكر بی ملكه بودنش افتاد و بی جهت كندو را باز نموده و زنبورها را آزار داد. در سایر كندوها اگر وضع نامطلوب بود كنترلش را در روزهایی انجام دهید كه هوا گرم و آفتابی باشد. برای مطمئن شدن از زنده بودن ملكه پس از بازكردن كندو اگر نتوانستید خودش را ببینید به تخم ها و یا لاروهای آن توجه كنید. اگر تخم یا لارو داشتید خود نشان زنده بودن ملكه است. ولی اگر جمعیتی در اسفند ماه لارو یا تخم نداشت دلیل كافی بر بی ملكه بودنش نیست، زیرا بعضی از ملكه ها تخمگذاری را زودتر شروع می كنند و برخی دیرتر، در این حال به رفتار زنبورها باید توجه داشت.

اگر پس از بازكردن كندو زنبورهایش آرام بودند ملكه دارد و اگر ناراحت باشند احتمالا ملكه اشان مرده است. برای اطمینان كافی است قابی را با تخم و لاروها خیلی جوان از كندوئی دیگر به وسط این جمعیت منتقل كرد. 3 الی 4 روز بعد اگر پستانک یا سلول ملكه رویش زده باشند دلیل بر این است كه ملكه ندارد و اگر سلول ملكه نزده باشند حتما ملكه دارد.

در هر محل كه كندوها هستند و به هر محلی كه منتقل می شوند، وقت شروع و ختم تك تك گل های همان منطقه در یك دفترچه كوچك یادداشت شود. به كمك آن زنبوردار همیشه خواهد دانست كه كندوها را به كدامیك از مناطق و تقریبا در چه روزی باید كوچ دهد. از جابجا كردن كندوها در داخل زنبورستان در هر ماه و فصل به هر دلیلی كه باشد باید احتراز كرد. انتقال كندو از نقطه ای كه به خط مستقیم 10 كیلومتر با محل تازه فاصله داشته باشد مجاز است و نه كمتر، زیرا شعاع پرواز زنبورها به طور عادی 4 كیلومتر می باشد. به جمعیتی كه ملكه ندارد یك ملكه در قفسه ملكه كه مقداری خمیرشیرین هم داخل یكی از سوراخ های قفسه گذاشته شده باید داد. در اسفند ماه همه جمعیت ها معمولا ملكه تازه را خیلی ساده و بی درد سر قبول می كنند.
جمعیت هایی كه مدفوع آنها بی رنگ روی قاب ها خشك شده اند آلوده به بیماری نوزما می باشند كه در صورت شدت بیماری مدفوع بی رنگ و خشک شده آن اطراف سوراخ پرواز هم دیده می شوند. به آنها شربت 1به 1 نیمه گرم مخلوط با مقداری داروی ضد نوزما مثل فوماژیلین عصرها به مدت 10 روز می دهند تا معالجه شوند. وزن كردن هر 2 هفته یكبار فراموش نگردد كه باز هم كمك بزرگی به فهمیدن وضع داخلی كندوها می كند. كنترل دائمی و مرتب سوراخ پرواز در این ماه از لحاظ بیماری و همچنین حمل گرده گل می تواند باعث آن گردد كه نیازی به بازكردن كندو نباشد و بدین وسیله از بازكردن كندوها و اذیت بی جهتشان صرف نظر گردد.
 

منبع : کتاب زنبور عسل و پرورش آن، دکتر شهرستانی